Tham vấn y khoa: Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang, cố vấn Dược Bình Đông, chuyên gia y học cổ truyền với hơn 30 năm kinh nghiệm, chuyên về sức khỏe phụ nữ và các vấn đề phụ khoa.
Tình trạng không có kinh nguyệt trong 3 tháng, hay còn gọi là vô kinh thứ phát, là một dấu hiệu bất thường khiến nhiều chị em lo lắng. Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Sản phụ khoa Hoa Kỳ, khoảng 3,3% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản gặp phải tình trạng này. Mặc dù đôi khi vô kinh có thể liên quan đến các yếu tố sinh lý như mang thai hoặc cho con bú, nhưng nếu không thuộc các trường hợp này, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý tiềm ẩn. Bài viết này, được tham vấn bởi Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang, sẽ phân tích chi tiết các bệnh lý có thể liên quan đến tình trạng không có kinh 3 tháng, giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và kịp thời thăm khám.
Vô kinh thứ phát được định nghĩa là tình trạng phụ nữ đã từng có kinh nguyệt nhưng không xuất hiện kinh trong ít nhất 3 chu kỳ liên tiếp, tương đương khoảng 3 tháng, theo Hiệp hội Sản phụ khoa Quốc tế (FIGO). Điều này khác với chu kỳ kinh nguyệt bình thường, kéo dài từ 21 đến 35 ngày. Nếu bạn không mang thai, không trong giai đoạn cho con bú hoặc không ở tuổi dậy thì/tiền mãn kinh, tình trạng này cần được chú ý vì nó có thể phản ánh các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Tình trạng không có kinh nguyệt trong 3 tháng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, từ rối loạn nội tiết đến các vấn đề cấu trúc cơ quan sinh dục. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến, được phân tích dựa trên thông tin từ các tài liệu y khoa và kinh nghiệm của Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang.
Hội chứng buồng trứng đa nang là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô kinh thứ phát. PCOS xảy ra khi hormone nội tiết, đặc biệt là androgen, tăng cao bất thường, dẫn đến rối loạn phóng noãn. Điều này khiến kinh nguyệt không đều, chậm kinh hoặc ngừng hẳn. Các triệu chứng kèm theo thường bao gồm:
Mọc lông quá mức ở mặt hoặc cơ thể.
Mụn trứng cá dai dẳng.
Tăng cân không rõ nguyên nhân.
PCOS không chỉ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh mà còn làm tăng nguy cơ vô sinh và các bệnh lý khác như tiểu đường loại 2 nếu không được kiểm soát kịp thời.
Các bệnh lý phụ khoa như viêm vùng chậu, u xơ tử cung hoặc polyp tử cung có thể gây chậm kinh 3 tháng. Những bệnh lý này thường đi kèm các dấu hiệu sau:
Đau bụng dưới âm ỉ hoặc dữ dội.
Tiết dịch âm đạo bất thường, có mùi khó chịu.
Đau khi quan hệ hoặc tiểu tiện thường xuyên.
Viêm vùng chậu có thể gây tổn thương buồng trứng hoặc ống dẫn trứng, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt. U xơ tử cung hoặc polyp tử cung làm thay đổi cấu trúc tử cung, cản trở quá trình bong tróc niêm mạc, gây vô kinh.
Cả cường giáp (tăng hormone tuyến giáp) và suy giáp (thiếu hormone tuyến giáp) đều có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Hormone tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nội tiết. Khi rối loạn, chúng có thể gây:
Cường giáp: Kinh nguyệt không đều, lượng máu ít hoặc mất kinh.
Suy giáp: Kinh nguyệt kéo dài, rong kinh hoặc vô kinh.
Các triệu chứng kèm theo bao gồm mệt mỏi, thay đổi cân nặng bất thường, rụng tóc hoặc nhịp tim bất thường.
Tuyến yên sản xuất các hormone kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt, như FSH và LH. Các vấn đề như u tuyến yên (thường là khối u lành tính) hoặc sản xuất prolactin quá mức có thể làm giảm estrogen, gây trì hoãn rụng trứng và dẫn đến vô kinh. Dấu hiệu nhận biết bao gồm:
Tiết sữa ở vú dù không mang thai hoặc cho con bú.
Thay đổi thị lực hoặc đau đầu kéo dài.
Một số bệnh lý mãn tính, như bệnh celiac (dị ứng gluten), có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, bao gồm cả hệ nội tiết, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh kéo dài. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
Tiêu chảy mạn tính hoặc đau bụng.
Thiếu hụt dinh dưỡng, mệt mỏi kéo dài.
Các bất thường về cấu trúc, như sẹo tử cung (hội chứng Asherman), thiếu tử cung, hoặc tắc âm đạo, có thể ngăn cản kinh nguyệt xuất hiện. Những tình trạng này thường liên quan đến:
Tiền sử phẫu thuật tử cung hoặc nạo phá thai.
Đau vùng chậu hoặc cảm giác tức nặng.
Những trường hợp này cần được đánh giá qua siêu âm hoặc MRI để xác định chính xác nguyên nhân.
Mãn kinh sớm, xảy ra trước 40 tuổi, là tình trạng buồng trứng ngừng hoạt động sớm, dẫn đến thiếu hụt estrogen và vô kinh. Các dấu hiệu kèm theo bao gồm:
Bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm.
Khô âm đạo, giảm ham muốn tình dục.
Khó ngủ hoặc thay đổi tâm trạng.
Mãn kinh sớm cần được thăm khám kịp thời để tránh các biến chứng như loãng xương hoặc bệnh tim.
Nếu bạn không có kinh nguyệt trong 3 tháng và không mang thai, không trong giai đoạn cho con bú, hoặc không ở tuổi dậy thì/tiền mãn kinh, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. Đặc biệt, nếu kèm theo các triệu chứng như đau bụng dữ dội, mọc lông bất thường, rụng tóc, thay đổi cân nặng đột ngột hoặc tiết dịch âm đạo bất thường, việc thăm khám là cần thiết để xác định nguyên nhân. Bác sĩ có thể chỉ định:
Xét nghiệm máu kiểm tra hormone (FSH, LH, prolactin, TSH).
Siêu âm hoặc MRI để đánh giá tử cung và buồng trứng.
Khám lâm sàng và hỏi tiền sử y tế để tìm nguyên nhân.
Sớm phát hiện và điều trị các bệnh lý tiềm ẩn sẽ giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản và ngăn ngừa biến chứng lâu dài.
Không có kinh nguyệt trong 3 tháng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nghiêm trọng, từ hội chứng buồng trứng đa nang, rối loạn tuyến giáp, bệnh lý phụ khoa đến mãn kinh sớm hoặc bất thường cấu trúc cơ quan sinh dục. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và thăm khám kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe sinh sản. Theo Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang, việc duy trì lối sống lành mạnh và theo dõi chu kỳ kinh nguyệt đều đặn cũng góp phần phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.
Để hỗ trợ sức khỏe phụ khoa, bạn có thể tham khảo sản phẩm Song Phụng Điều Kinh của Dược Bình Đông. Sản phẩm được kế thừa từ bài thuốc cổ phương Tứ vật thang, kết hợp các thảo dược quý như Đương quy, Bạch thược, Thục địa, Xuyên khung, Hương phụ, Ích mẫu, Xuyên đại hoàng, Ngải diệp và Bạch phục linh. Song Phụng Điều Kinh giúp bổ huyết, hỗ trợ điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, phù hợp cho phụ nữ gặp tình trạng rối loạn kinh nguyệt.
Lưu ý: Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
